Shkencëtarët nga Universiteti Qendror i Lancashire në Mbretërinë e Bashkuar kanë publikuar një zbulim disi revolucionar që vë në pikëpyetje besimin konvencional se Toka ka qenë gjithmonë sferike. Në punimin e tyre shkencor, ata sugjerojnë që gjatë viteve të tij të hershme planeti ynë ishte – i rrafshuar, më shumë si një karamele Smartie.
Ata kryen një seri simulimesh që pretendojnë se planetët e sapoformuar nuk kanë qenë sferikë, por të sheshtë, pak të shtypur, duke e paraqitur atë si një zbulim të papritur.
Dr. Dimitris Stamatellos, bashkëautor i studimit, i cili është në pritje të botimit në revistën Astronomy & Astrophysics Letters, shprehu mahnitje me zbulimin. U habitëm shumë që dolën të ishin sferoidë të rrafshuar, mjaft të ngjashme me karamele Smartie. Ne gjithmonë supozonim se ato ishin sferike, tha ai. Hulumtimi i tyre në fakt shënon ekzaminimin e parë të formës 3D të planetëve të sapoformuar në simulime.
Dhe Toka ishte potencialisht “e sheshtë”
Ndryshe nga supozimi i përhapur se protoplanetët fillimisht ishin sferikë, hulumtimi sugjeron se këto formacione të hershme ishin rrafshuar me rreth 90 për qind. Faza protoplanetare, e cila zgjat një deri në pesë milionë vjet, përbën një pjesë të vogël të gjithë ekzistencës së një planeti, dhe Toka potencialisht ka një fazë të sheshtë në historinë e saj të hershme.
Dy teoritë mbizotëruese të formimit të protoplaneteve janë teoria e “akretimit të bërthamës”, e cila thekson rritjen graduale dhe teoria e “paqëndrueshmërisë së diskut”, e cila propozon formimin e shpejtë nga një disk i gaztë rrotullues. Duke simuluar këtë të fundit, shkencëtarët zbuluan se protoplanetët devijuan nga format sferike për shkak të formimit të tyre në një disk rrotullues, i ngjashëm me një kuzhinier që rrotullon brumin e picës.
A mund të konfirmohet kjo nëpërmjet teleskopit James Webb?
Pavarësisht sfidave të një modeli llogaritës kërkues, studimi parashikon që protoplaneti i vrojtuar i shtrirë mund të sigurojë prova kryesore që mbështesin teorinë e paqëndrueshmërisë së diskut. Megjithëse vëzhgimet e protoplaneteve janë të rralla, shkencëtarët besojnë se përparimi, veçanërisht përmes teleskopëve si teleskopi hapësinor James Webb, do të ofrojë mundësi për të konfirmuar parashikimet e tyre dhe për të përmirësuar modelet kompjuterike në kërkime të mëtejshme.
Çështja është të mos ndodh si me Torinë e Evolucionit të Darvinit, që nga hipotezë shkencore u morr si definicion, duke i diktuar botës siç vijon t’i diktojë, idenë e çmendur të prejardhjes së njeriut nga majmuni, me të cilin rriten, shkollohen dhe vdesin breza të tërë njerëzish me bindjen se më parë kanë qenë pikërisht majmunë. /sarandacity.al/
