AFP: Deti po shkatërron bunkerët e Enverit

Bunkerët e epokës komuniste të Shqipërisë ishin të destinuara për t’i bërë ballë një sulmi bërthamor, por dekada më vonë fortifikimet po gllabërohen nga deti ndërsa vija bregdetare e vendit është goditur nga erozioni, shkruan AFP.

Brigjet e vendit ballkanik janë ndër më të prekurat në Evropë nga erozioni, sipas ekspertëve, të cilët fajësojnë ndryshimet klimatike dhe urbanizimin e pakontrolluar për fatkeqësinë.

E njëjta gjë vlen edhe për komisariatin, një fushë sporti dhe një pus nafte.

Në plazhe trungjet e pemëve janë shqyer, ndërsa çatitë e shembura dëshmojnë për pafuqinë e popullsisë përballë detit që përparon gjithnjë.

“Bunkerët duhej t’i rezistonin çdo gjëje, por ata dështuan në betejën e tyre të vetme,” thotë Ilir Zani, 80 vjeç, për AFP.

Sipas vendasve, Adriatik ka përparuar me 800 metra (gjysmë milje) në këtë zonë vetëm në tre dekadat e fundit.

Në vitin 2009, autoritetet u mbështetën në tanke ushtarake për të tërhequr shtatë bunkerë të zhytur nga deti pas një vargu vdekjesh nga mbytja e shkaktuar nga vorbullat e krijuara nga rrymat përreth strukturave.

Më shumë se një dekadë më vonë, bunkerët janë kthyer nën ujë.

Sipas ekspertëve të ndryshimeve klimatike që punojnë për Programin e Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (UNDP), më shumë se një e treta e vijës bregdetare të Shqipërisë prej 427 kilometrash (265 milje) ndikohet nga erozioni, me një shkallë prej afërsisht një deri në dy metra në vit.

Abdulla Diku, një specialist mjedisor, tha se për çdo hektar tokë rreth 27 ton tokë humbasin çdo vit nga baticat prekëse, që është afërsisht 11 herë mesatarja për vendet e tjera evropiane.

Në Qerret të Shqipërisë qendrore, Vlash Moci ruan ende bunkerin e tij, i cili dikur strehonte armë kundërajrore dhe tani është një lokal që tërheq turistë të huaj.

Moci, 64 vjeç, është i shqetësuar se baticat në rritje mund të kërkojnë biznesin e tij së shpejti, me bunkerin fqinj një strukturë jeshile e zbehtë që duket si një disk fluturues tashmë afër konsumimit.

Por ekspertët argumentojnë se masat vetëm sa e përkeqësojnë situatën.

“Këto janë zgjidhje individuale që përkeqësojnë problemin dhe dëmtojnë biodiversitetin dhe ekosistemet detare”, paralajmëron Mirela Kamberi, eksperte e UNDP-së.

Me pak është bërë për të ndalur baticat në rritje, deti duket të jetë i papërmbajtshëm për të ardhmen e parashikueshme.

Për shkak të ndryshimeve klimatike, ekspertët parashikojnë se niveli i detit në Shqipëri do të rritet me 40 deri në 105 centimetra  deri në vitin 2100, krahasuar me ndryshimet e regjistruara midis viteve 1986 dhe 2005.

Për t’i shtuar fatkeqësive të vendit, shpyllëzimi ka marrë gjithashtu një dëm, ndërsa pastrimi i parregulluar i rërës nga lumenjtë ka përshpejtuar rrjedhën e tyre dhe zhvillimi i pakontrolluar urban përgjatë bregdetit ka dëmtuar mbrojtjen natyrore të zonës.

“Problemi është se njerëzit kanë prerë pothuajse të gjithë bredhin për të ndërtuar ndërtesa, duke dëmtuar sistemet e natyrës,” thotë Besnik Zara, 66 vjeç.

Dhe në malet e Shupalit pranë Tiranës, është e lehtë të shihet se erozioni i dëmtimit ka shkaktuar më tej në brendësi, shumica e të cilave është shkaktuar nga shpyllëzimi dhe lumenjtë që ushqejnë një rezervuar aty pranë.

Për të përballuar, autoritetet ndaluan prerjen e më shumë pemëve nga pyjet e zonës në vitin 2016.

Ata janë zotuar gjithashtu të zbatojnë premtimet e bëra në konferencat e OKB-së për klimën në Paris dhe Glasgow dhe kanë filluar miratimin e legjislacionit të ri.

“Krimi mjedisor do të trajtohet nga kodi penal si krim kundër jetës, pronës ose në të njëjtin nivel me krimet e organizuara”, paralajmëroi ministri i Brendshëm Bledi Çuçi.

AFP/Scan