Një unazë e artë e lashtë, më shumë se 3000 vjet e vjetër, u vodh nga ishulli Rodos në Luftën e Dytë Botërore, kaloi Atlantikun, përfundoi tek një shkencëtar hungarez fitues i çmimit Nobel dhe më pas në një muze suedez. Tashmë, pas kësaj sage, është kthyer në Greqi.
Është e fundit në një seri përpjekjesh të suksesshme nga autoritetet greke për të kthyer veprat e grabitura nga një vend i pasur me antika. Përpjekja e parë e muzeut suedez për ta kthyer këtë unazë dështoi për shkak të burokracisë së viteve 1970.
Ministria greke e Kulturës njoftoi të premten se unaza e artë e epokës mikene nga Rodosi, e zbukuruar me dy sfinks, u kthye menjëherë nga zyrtarët suedezë, të cilët dhanë ndihmën e plotë në dokumentimin e veprës dhe origjinës së saj.
Ekspertët grekë konfirmuan identifikimin dhe ajo u dorëzua në Stokholm nga Vidar Helgesen, drejtori ekzekutiv i Fondacionit Nobel, të cilit iu la unaza nga një biofizikan hungarez.
Fondacioni ia dhuroi unazën Muzeut të Antikiteteve të Mesdheut dhe Lindjes së Mesme në Stokholm.
Kontrabanda me pasuri kulturore
Ministrja greke e Kulturës, Lina Mednoni falënderoi Fondacionin Nobel dhe autoritetet suedeze për riatdhesimin e objektit te rrallë dhe tha se kjo tregon respektin e tyre për Greqinë moderne dhe përpjekjet e saj të vazhdueshme në luftën kundër kontrabandës së paligjshme të mallrave kulturore.
Unaza, e cila mund të jetë një simbol i statusit të një fisniku vendas në shekullin e tretë para Krishtit, u zbulua në vitin 1927 nga arkeologët italianë në një varr mikenas në qytetin antik të Ialyssos në Rodos. Ishulli i përkiste Italisë derisa u përfshi në Greqi pas Luftës së Dytë Botërore.
Ministria greke e Kulturës deklaroi se unaza ishte vjedhur nga një muze në Rodos gjatë luftës, së bashku me qindra bizhuteri dhe monedha të tjera që ende mungojnë, duke u shfaqur në SHBA.
Ajo u çua aty gjatë viteve 1950 ose 1960 nga Georg von Bekesy, një biofizikan dhe koleksionist arti, koleksioni i të cilit iu dhurua Fondacionit Nobel pas vdekjes së tij në 1972 dhe u shpërnda prej andej në disa muze.
Helgesen i Fondacionit Nobel tha se nuk kishte dyshim se kujt i përkiste unaza.
“Ishte e qartë për ne që unaza duhej të kthehej. Ky artefakt ka një vlerë të madhe kulturore dhe historike për Greqinë”, tha ai. /sarandacity.al/
