Duke mos patur një studim të mirëfilltë, xhamia e Gjin Aleksit në Rusan vijon të jetë debat mbi rrënjët e saj. Kështu ka ndodhur së fundi, ku një ish-banor i Delvinës reagon ndaj një shënimi të fundit të bashkisë së atyshme mbi këtë monument të rrallë të trashëgimisë fetare.
“Xhamia e Gjin Aleksit, Monument Kulture i Kategorisë së Parë, është një prej objekteve me vlerë që i përket trashëgimisë sonë kulturore.
Mendohet se është ndërtuar midis fundit të shek.XVI dhe fillimit të shek.XVII mbi rrënojat e një manastiri me stil bizantin.
Xhamia përbëhet nga portiku, salla e lutjeve dhe minareja. Kjo xhami ka qënë e famshme për akustikën e saj të veçantë.
Si një nga objektet që përmban gërshetim kulturash nga ajo vendase, në atë postbizantine, e deri otomane, xhamia ka tërhequr dhe vijon të tërheqë vëmendjen e vizitorëve të shumtë”, u shkrua së fundi nga Bashkia Delvinë.
Por Helidon Imeri, një ish-qytetar i atyshëm, pjesë e komunitetit të besimtarëve të atyshëm muslimanë, nuk pranon që ky monument të jetë ndërtuar mbi një manastir.
Sipas tij, ky është një fallsifikim, ndoshta dhe keqdashës.
“Vazhdon e pashqetësuar propaganda për të fallsifikuar origjinën e Xhamisë së Gjin Aleksit në Delvinë.
Në fillim e bëri Ministria e Kulturës, më pas disa media lokale dhe kombëtare, dhe në këtë batak bie edhe Bashkia Delvinë.
Me mesazhe informative në mënyrë joprofesionale, dezinformojnë publikun me qëllim apo jo, se sikur xhamia e Gjin Aleksit në Delvinë është ndërtuar mbi rrënojat e një manastiri.
Pa dhënë asnjë argument historik, arkeologjik apo studimor, e pohojnë këtë duke thënë se ‘thuhet se ka qenë ndërtuar në gërmadhat e një manastiri’. 
Kjo është ose një përpjekje për të fallsifikuar qëllimisht historikun e identitetit të kësaj xhamie ose minimumi injorancë.
Sipas banorëve të vjetër të lagjes Rusan, tregohet se kjo xhami është ndërtuar nga dy vëllezër (Gjini dhe Aleksi), të cilët pasi u bënë muslimanë e ndërtuan këtë xhami.
Ky është tregues që në bënë krenar si popull, pasi Islami nuk imponon ndryshime emrash nese emri nuk ka kuptim të keq”, shkruan ai ndër të tjera, gjithsesi duke iu referuar të thënave dhe jo studimeve të mirëfillta.
Deri sa të bëhet e mundur një i tillë, me të dhëna që patjetër duhet të ekzistojnë në arkivat osmane, ky monument do ngjallë debat mbi rrënjët, aq më tepër për vetë amrin e rrallë që ka. /sarandacity.al/
