Në një shkrim kushtuar vetëvrasjeve në komunizëm, historian Hasan Bello sjell për herë të parë të dhëna interesante, si nga pikëpamja shifrore e si nga motivet.
Kështu, ai ndalet në 120 vetëvrasje gjatë vitit 1974 dhe gjashtëmujorin e parë të vitit 1975, ku 7 i takojnë Sarandës.
Vetëvrasjet e kryera kishin disa shkaqe, si: 21 nga sëmundjet psikologjike; 17 nga sëmundje të tjera; 11 nga thashethemet dhe zakonet prapanike; 9 nga kritikat dhe të metat në punë; 3 nga keqtrajtimet dhe 49 raste nga shkaqe të tjera, të kryera nga njerëz të shthurur, pijanecë, imoralë, xhelozë etj. Nga 120 vetëvrasje, 75 prej tyre ishin kryer në fshat dhe vetëm 45 në qytet.
Ai veçon konkretisht një rast në Himarë dhe një në Karbunarë të Vlorës.
“Kishte edhe raste kur persona që kapeshin duke vjedhur nuk e duronin dot turpin dhe tentonin të vetëvriteshin. Një rast i tillë ishte ai i një 30 vjeçari nga Himara, i cili kishte tentuar të vetëvritej pas dënimit me 300 lek për vjedhje plastmasi”.
Ndërsa “një i ri nga Karbunara e Vlorës kishte varur veten për shkak se nuk i ishte plotësuar dëshira për tu bërë shofer, që të shpëtonte nga puna në bujqësi”.
Historiani Bello veçon më tej faktin se pushteti komunist vendosi të mbajë qëndrim nga aktit të vetëflijimit, duke e sanksionuar t dhe në të drejtën penale e Republikës Popullore Socialiste e Shqipërisë (pjesa e posaçme), Tiranë 1983, ku shkruhet se ‘Në vendin tonë socialist ku udhëheq një Parti marksiste-leniniste kaq e drejtë, kaq e dashur me popullin dhe me njerëzit, kaq e kujdesshme për të zgjidhur me drejtësi, urtësi e kujdes kur duhet, deri edhe problemet më të vogla, duhet të zhduket akti i vetëvrasjes. Ai nuk është akt që zgjidh gjë drejt, nuk është akt moral’. Kjo tregon se ai konsiderohej akt imoral”. /sarandacity.al/
