Thomai, turbinisti i Bistricës që zëvëndësoi mjeshtrat çekë

Është komshi me hidrocentalin. Është fjala për hidrocentralin e Bistriicës, as 200 metra vijë ajrore. Ia dëgjon “rrahjet e zemrës”. Edhe natën vonë uturima e turbinave e nanurit ëmbël, paçka se këmbët i therrin nga lagështia  e atyre viteve pranë ujërave të Bistricës.

Thoma Babi është rritur bashkë me të (në foto, i pari majtas). Ai ka vite qe ka dalë në pension, hidrocentrali jo. Ishte me pantallona të shkurtëra dhe nuk i kishte dirsur mustaqja kur u lidh me të. Ishte i pari që dëgjoi zhurmën e turbinave kur u rrotulluan për të prodhuar rrymë elektrike, aty, te koka e atyre për të mësuar “hilet”, për t’u marrë zanatin specialistëve çekë. Dhe ngjarjet zhvillohen pas 60-tës.

Çekët do të dorëzonin veprën dhe do të iknin në shtëpinë e tyre. Pas asaj ata do të bëheshin nikoqirë të tij. Nuk kishin kohë dhe mundësi për t’u specializuar në shkolla ose jashtë shtetit. Ndaj Thomai iu bë rrodhe çekëve, Lasovit(nëse e mbaj mirë dhe shqiptoj saktë emrin e tij thotë Thomai) dhe shokët e tij.

Do ta kalonin ca kohë dhe turbinat u duhej remonti. Çekët nuk do t’i kishte aty. Ai me shokët e tij do të ishin zotër të tij. “Gjithë suksesi është te centrimi”, i thoshte miku çek. Dhe ai nuk i ndahej. As në mensë, as në dhomë. Donte të mësonte gjithçka. Çeku shihte pasionin e djaloshit dhe e adhuronte. E ndihmonte jashtë mase. I dhuroi një valixhe me vegla  fshehurazi. Se çeku i kishte në inventar dhe duhej t’i merrte me vete. Ai tha se i humbën.

Kjo miqësi e Thomait ra në sy të njerëzve të Sigurimit, të cilët e ndiqnin si hije. Bile e thirrën edhe për një “bisedë miqësore”. I varën edhe një “vath në vesh”.

Çekët ikën dhe Thomai u bë i zoti i turbinave me tre shokë të tij mekanikë. Tashmë ishte dashuruar me to. Remonti i parë e vuri në siklet. Ishte prova e parë. S’kishte mikun çek që ta ndihmonte nëse gabonte. Por i jehonin në vesh akoma fjalët e tij: “centrimi…centrimi..centrimi”.

T’i rrish në kokë tornitorit. Duhet preçizion  i lartë..”.

Dhe Thomai me djersët e ftohta që i kullonin shijoi suksesin e parë me shokët. Ishte dita më e bukur e jetës së tij kur e vunë në punë pas remontit turbinën e parë.

Zhurma e turbinës ishte e ëmbël dhe melodioze. Funksionimin e saktë të turbinës ta kuptosh nga zhurma. Kështu e kishte mësuar miku i tij çek.

Vitet kalonin. Tashmë Thomai kishte marrë titullin “Thomai i turbinave”.

“Shpeshherë – thotë Thomai- zgjohesha natën. Dhe mbaja vesh zhurmën e turbinave. E kisha merak. Ndodhte që zhurma nuk më pëlqente. Diçka nuk shkonte mirë. Le të ishte ora 2 e natës. Shqetësimi nuk më linte për në mëngjes. Sa më shikonin shokët që ishin në turn më thoshnin: ‘Qe të vish ti, tani natën, diçka do të ketë ndonjë turbinë’.

“Nuk e dëgjoj mirë turbinën 2, se çka. Dhe i përvisheshim bashkë me shokët të matnim gjithë parametrat, vajrat e tjera. Mund të na gjente mëngjesi. Nuk e di, isha lidhur me turbinat.”

Episodet nga jeta në hidrocentral e Thomait janë të shumtat. Edhe kur doli në pension nuk iu nda. Derën e shtëpisë ia mësuan specialistët e rinj, vazhduesit e Thomait. Dhe ai çohej i papërtuar, e priste hidrocentrali, turbinat e tij të dashura që i kishte kushtuar pasionin e  gjithë jetës.

Tre gjëra i janë fiksuar thellë në shpirt Thomait: çastet mbresëlenëse me çekët qe i dhanë zanat, sikleti me njerëzit e Sigurimit, dhe remonti i parë në turbinën numër 1 nën drejtimin e tij.

Tani kur fle e nanurit ëmbël zhurma e turbinave. Sa zgjohet në mëngjes, del në ballkon e hedh sytë nga hidrocentrali. Ai vazhdon të uturijë duke prodhuar dritë.

“Mirëmëngjes!”, i thotë dhe rufit kafenë.

Se ai është pjesë e jetës së tij. Se e dashuroi fort.

Shkruar nga Panajot Boli – /sarandacity.al/