Përafërsisht gjashtë milionë njerëz vdesin çdo vit nga sëmundjet e lidhura me duhanin, rreth 1.2 milionë nga ekspozimi i joduhanpirësve ndaj tymit të dorës së dytë, dhe ky numër parashikohet të rritet në më shumë se tetë milionë deri në vitin 2030.
Çdo vit, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) shënon 31 majin si Ditën Botërore kundër Duhanit. Qëllimi i saj është të përhapë ndërgjegjësimin për rreziqet e përdorimit të duhanit dhe se si mund ta çlirojmë botën nga duhani.
Pirja e duhanit rrit ndjeshëm rrezikun e sëmundjeve të zemrës dhe enëve të gjakut, veçanërisht atak në zemër dhe goditje në tru, si dhe sëmundje të qarkullimit periferik. Efektet e dëmshme të pirjes së duhanit në zemër shkaktohen kryesisht nga nikotina dhe monoksidi i karbonit për shkak të pranisë së tyre në tymin e cigares. Nikotina rrit nevojën e zemrës për oksigjen dhe lëndë ushqyese, ndërsa monoksidi i karbonit zvogëlon aftësinë e gjakut për të siguruar zemrën me sasinë e oksigjenit që i nevojitet.
Shikimi papritmas dobësohet, është e vështirë të dallohen ngjyrat dhe shfaqet verbëria e nikotinës. Nikotina përshpejton demineralizimin e kockave. Pirja e duhanit shkakton impotencë dhe infertilitet, përshpejton plakjen (rrudhat rreth syve, fytyrë të thatë dhe të zbehtë) dhe ul aftësinë për të punuar. Pirja e duhanit është pothuajse gjithmonë e lidhur me zhvillimin e kancerit të bronkeve dhe mushkërive, laringut, faringut, zgavrës me gojë, ezofagut, veshkave, fshikëzës, pankreasit ose qafës së mitrës dhe disa formave të leuçemisë.
Tek foshnjat dhe fëmijët e vegjël, ekspozimi ndaj duhanit mund të shkaktojë bronkit më të shpeshtë, pneumoni, astmë, si dhe otitis media akut dhe kronik dhe gjithashtu mund të çojë në sindromën e vdekjes së papritur të foshnjave. Pirja e duhanit tek gratë shtatzëna shkakton abort spontan ose lindje të parakohshme.
Për shkak të pirjes së duhanit, tymi i mbushur me substanca të dëmshme që thith një grua shtatzënë, arrin në qarkullimin e gjakut, i cili është burimi i vetëm i oksigjenit dhe i lëndëve ushqyese të foshnjës, gjë që ndikon negativisht në rritjen dhe zhvillimin e tij. Pirja e duhanit i lë duhanpirësit me njolla të verdha, të shëmtuara në dhëmbët e tyre, një shije të pakëndshme në gojë dhe shkakton inflamacion të mishrave të dhëmbëve, humbje të hershme të dhëmbëve, kancer të gojës dhe fytit.
Pandemia e koronavirusit ka bërë që miliona përdorues të duhanit të duan të lënë duhanin. Megjithatë, lënia e duhanit është një sfidë, veçanërisht me stresin e shtuar social dhe ekonomik të sjellë nga pandemia.
Në mbarë botën, rreth 780 milionë njerëz thonë se duan të lënë duhanin, por vetëm 30 për qind e tyre kanë akses në mjetet që mund t’i ndihmojnë ata të kapërcejnë varësinë fizike dhe mendore nga duhani. Me partnerët, OBSH do t’u sigurojë njerëzve mjetet dhe burimet që u nevojiten për të lënë me sukses duhanin.
Këshilla për vetëndihmë për të lënë duhanin
Në mesin e dhjetë këshillave për vetëndihmë kur lini duhanin, ekspertët përfshijnë si më poshtë: Bëni një plan për të lënë duhanin, mendoni pozitivisht, dalloni situatat në të cilat keni dëshirë për një cigare dhe shmangni ato, mendoni për dietën tuaj, ndryshoni pijen pas së cilës ju ndjeheni rehat me një cigare (për shembull me kafe) dhe siguroni mbështetjen e mjedisit për lënien e duhanit, familjes, miqve.
Gjithashtu, ata rekomandojnë: lëvizni – edhe pesë minuta stërvitje është vërtetuar se zvogëlon dëshirën për një cigare, qëndroni në mospirjen e duhanit, mos i shikoni duhanpirësit dhe mos i keni zili, bëni një listë arsyesh për ta lënë duhanin dhe në fund përdorimi i terapisë zëvendësuese të nikotinës e cila dyfishon mundësinë e suksesit. /sarandacity.al/
