Një tablo e rrallë e Ksamilit nga Edward Lear është publikuar dhe zbërthyer nga pedagogu i Arteve Figurative Edison Çeraj.
Sipas tij, ajo daton në prill të 1857-ës.
Po si i gjend Lear-i në Ksamil?
Ja ç’shkruhet:
Kjo tablo në akuarel është realizuar nga Edward Lear (1812-1888) në prill 1857, gjatë një udhëtimi të shkurtër në Tre scogli (Tre shkëmbinjtë), Ksamili i sotëm, në veri të Butrintit në Shqipëri. Lear-i lundroi nga Korfuzi, ku kish zënë me qira një shtëpi gjatë periudhës së dimrit, për në bregun përballë.
Në librin e vet Corfu Years-Vitet e Korfuzit, (Athens and Dedham,1988, fq 108), Lear shkruan: “Ne filluam të lundrojmë jashtë Korfuzit në datën 2 prill me varkën e tipit Midge të Lushingtonit. Mora George-in, kantinën ose kutinë e guzhinës, krevatin tim, letra për të vizatuar etj. Edward-i mori shërbëtorin e tij, Fillipo, një maltez.
Lundruam shumë qetësisht përgjatë tre orëve dhe ankoruam në një gji të vogël të Tre scogli-Tre shkëmbinjtë-shijuam gjithë pasditen duke bërë vizatime, poshtë shqopishtave dhe shkurreve të gjata të gjitha të lulëzuara, hëngrëm një drekë të shijshme dhe kaluam një natë të qetë”.
Bashkudhëtari i Lear-it ishte James Bevan Edwards (1834-1922), më vonë oficer madhor i ushtrisë britanike dhe politikan, i cili ishte djali i Samuel Price Edwards, një padron i arteve, i afërt me Lear-in, i cili posedonte tablo të tij si Corfu, from Ascension(1859), Petra, teatri (1859). Turin (1862), Jerusalem (1862) etj. Edward Lear e kish realizuar udhëtimin e tij të parë në Shqipëri në nëntor 1848.
Kjo është tabloja e parë e Ksamilit dhe si duket aty ka qenë një natyrë e qetë. Interesant është emri Tre scogli, që mesa duket i referohet tre ishujve të vegjël. Nuk dihet nëse ky emërtim është një term që përdornin venedikasit si zotërues të hershëm të Korfuzit dhe Butrintit, apo një përkthim i toponimisë që përdornin vendasit.
Lear-i pikturoi peizazhe të mrekullueshme nga Shqipëria, por në vendin tonë nuk gjendet asnjë pikturë origjinale e tij.
Sa për Ksamilin, ai është transformuar pothuajse tërësisht, dhe privatësia e gjirit të vogël dhe shumë të këndshëm, ka humbur. /sarandacity.al/
