Pedagogu përshkruan ish-studenten: Hajrie Rondo apo Margarita Xhepa?

Me anë të një shkrimi me titull “Hajrie Rondo në bronx”, pedagogu i njohur i artit skenik Miho Gjini ka përshkruar ish-studenten e tij, artin e saj dhe karakterin njerëzor.

Njëherësh aty, ai ka potencuar dhe atë që mund të përbëjë një kuriozitet kulturor, ndarjen e një çmimi përgjysëm mes së ndjerës dhe të madhes Margarita Xhepa.

Shkrimi:

Kjo është Hajrie Rondo, vajza e Veizajve të Delvinës që deshi të bëhej aktore, u bë aktore, shkëlqeu si e tillë e mbeti, si e gjallë në bronx, nga duart e arta të skulptorit sarandiot  Kreshnik  Xhiku, me nënë delvinjote edhe ai.

Unë tani qëndroj me dhimbje të thellë, përpara bustit të saj, si një udhëtar i zakonshëm i artit. Befasohem që ajo nuk është më, po gjithsesi është po aty, e fiksuar në bronx, në memorien tonë, në celuloid, ndër 160 rolet e saj të paharruara, si personazhe e role të gdhendura në Altarin e Artit, si figura njerëzore të papërsëritshme.

Ajo u vendos këtu, përgjithmonë, në qytetin e vogël që e lindi,  para Pallatit të Kulturës, nga e nisi jetën e vet të aktrimit, përmes një ceremonie të thjeshtë e të madhërishme njëherësh, mbuluar nga çarçafi i bardhë, nga lulet, palmat e ca fëmijë që buzeqeshin ëngëllisht, në prani të artdashësve të Delvinës dhe të pushtetarëve vendorë që patën fisnikërinë ta shpallin vajzën e tyre si “QYTETARE NDERI”, në vitin 2008, që në gjallje të saj.

Rastisi që ta mësoja ketë event  kulturor -inagurimin e një busti për ARTISTEN E MADHE- nga vet Kryetari i Bashkisë së Sarandës, Z. Ardian Gurma, tek i cili vajta për ta falenderuar për ndihmesën që na dha, për ta zhvilluar në Bistricë promovimin e dy librave të mi, atje ku e dëshironte ish-nxënësi im Karafil Shena, ku me siguri do të qe edhe Hajria, studentja ime e mrekullueshme, edhe AJO, ashtu sikundër na vinte kurdoherë në promovimet e serisë së antologjisë letrare të Bregut – “Shtigjet e Vendlindjes” , në Lukovë e në Himarë.

Dhe më ngjante e pabesueshme që nuk do ta kemi më atje, duke e dëgjuar zërin e saj të ngrohtë, me aksentin jugor, të folurën e saj energjike e të vrullshme.

Sa e sa vajza, gra e nëna realizoi ajo në skenë e në ekran, që janë me plot jetë, po edhe karaktere të mirëfillta.

Hajrie Rondo ishte njëra nga ato personalitete të artit që solli aq natyrshëm kaq shumë figura artistike e të vërteta, që pëlqeheshin, figura vajzash e grash, me botë të brendshme, ekspresive, që  të “çkulnin nga vëndi”!…Ti ikje nga salla e teatrit dhe ajo e kinemasë, dhe merrje me vete imazhin e figurës së saj, të mbetej në shpirt humori, po edhe tragjizmi, kur e donte puna…

Sa të vështirë e patëm ne, në një Juri Teatri, në Festivalin Ballkanik të Vlorës, kur ajo u përball  në  skenë me Margarita Xhepën dhe ne, me në krye Artistin e Popullit Birçe Hasko,  nuk dinim se kujt do t’ia jepnim çmimin e pare, Margaritës apo Hajries? Se ato ishin, thuajse të barabarta për nga forca e interpretimit, po edhe nga paraqitja e madhështisë së figurës së gruas shqiptare në çaste tragjizmi, si një sugjestion e vlerë universale. Dhe e ndamë çmimin përgjysmë, të barabartë si vlerë arti e hak pune krijimtarie, të papërsëritshme, gjë që diva shqiptare Margaritë do ta miratonte me kënaqësinë më të madhe e fisnike, njerëzore.

Në mosha krejt të ndryshme, po në përvojën e artit e të talentit, njëlloj të barabarta!

Unë tani e shoh me vëmendje këtë Hajrie në bronx, të skulptorit Kreshnik Xhiku, dhe vë re vajzën e roleve të para te saj, freskinë e emocioneve femërore, si një drithmë e ëmbël që shpërndahet si rrezatim hyjnor, me po atë flladitje jugore të erërave, po edhe me lirizmin e një poezie që buron nga krejt fizionomia e figurës. Busti duket sikur kërkon të flasë përsëri e përsëri do të flasë. E mua do të më kujtohej ajo që tha në Himarë herën e fundit se e paskesha ndihmuar vajzën e Veizajve, që në pragun e jetës, kur dokumentat e saj diku kishin ngecur “sirtareve” e “lufta e saj”, tok me dëshpërimin e këmbënguljen, do të vazhdonin gjer në zgjidhjen e tyre, sa të hynte në atë shkollë që i “digjte shpirtin” dhe e ndoqi, gjersa ariti ato vlera që “zienin” brenda personalitetit artistik të saj.  E AJO do të na i kujtonte, kur ne e kishim haruar  këtë, bashkë me kohën  që e tejkaluam. Dhe do të kemi tani, në galerinë e saj të krijimit ato figura artistike mbresëlënëse që përfshijnë të gjitha gjinitë e artit skenik, po edhe të të gjitha moshave njerëzore, që nga Tana çamaroke dhe e papërsëritshme e Çajupit e gjer tek  gruaja dinjitoze e skulpturore e rilindasit të shquar të dijes,Petro Nini Luarasit.

Dhe busti prej bronxi i Hajrie Rondo Veizaj do të vazhdoj t’u flas delvinjotëve e udhëtarëve të artit si puna ime, me po atë modesti  e dashuri që AJO  kishte për njerëzit dhe për artin e saj të shenjtëruar…./sarandacity.al/

 

Delvinë, më 13 gusht 2021. Fotografia nga Vladimir Kodhelaj.